Herken je dat? Je hebt het gevoel dat jullie weer wat uit je relatiedip zijn, de liefde begint weer wat te stromen en dan …. in één keer … patsboem! Een van jullie haalt een voorval op, soms zo te zien een kleinigheid, en het lijkt wel of de grond onder je voeten wegvalt. Je bent wanhopig. ‘Daar gaan we weer’ denk je.
Hoe kan zo’n klein voorval zo’n verpletterende kracht bezitten? Kennelijk gaat het niet om een kleinigheid. Voor minstens een van jullie is het een traumatisch voorval. In zo’n kritiek moment van kwetsbaarheid voel je je verraden of in de steek gelaten, terwijl je juist behoefte hebt aan nabijheid en steun. Als er geen aandacht aan wordt besteed en de kwetsuur niet geneest, kan deze het vertrouwen en de band ondermijnen en spanning en onveiligheid in de relatie aanwakkeren. Dan vervormt het tot een relatietrauma, een relatiekwetsuur. Je voelt je verwondt en je komt in een gevoel van angst en hulpeloosheid terecht, die al je ideeën over voorspelbaarheid en controle op scherp zet. Er is geen groter trauma dan verwond te worden door juist je partner op wiens bescherming en steun je rekent.
Laat ik je meenemen in een voorbeeld van zo’n relatiekwetsuur.
Peter en Sara zitten in een gesprek en er zijn al heel wat openingen waarin ze elkaar steeds beter begrijpen. Op een gegeven moment zegt Sara ‘Kom, hier lieverd, laat me je vasthouden, hoe kan ik je helpen’? Peter draait zich naar haar toe en ineens verstild zijn gezicht. Hij kijkt afwezig naar buiten.
Dan zegt hij op matte toon: ‘daar zat ik dan, achter in de tuin en ik zei tegen je dat ik waarschijnlijk ook ontslagen ga worden. Ik wist dat het zou komen, nu is het mijn beurt’. Zijn stem verandert, hij klinkt verbijsterd. ‘En jij liep gewoon naar binnen, en je zei: ‘beheers je. Het is nergens goed voor om je te laten gaan en helemaal overstuur te raken. Kalmeer nu maar, dan kunnen we later zien wat we moeten doen. Je ging naar binnen en je liet me daar zitten, helemaal alleen.’ Sara is in de war dat Peter terugkomt op dat gesprek in de tuin. Dat is vijf jaar geleden en Peter heeft inmiddels een goede baan elders. Wat is er aan de hand?
Ook al is dat incident al vijf jaar geleden, het is voor Peter springlevend en maakt het voor hem nog steeds onmogelijk om zich kwetsbaar naar zijn vrouw op te stellen. Sinds dat voorval is hij op zijn hoede bij Sara. Nu eens haalt hij zich het incident in al zijn details weer voor de geest, dan weer voelt hij zich als verdoofd en vermijdt intimiteit. Overdreven waakzaamheid, flashbacks en vermijding zijn standaardsymptomen van traumatische stress. En als Peter zijn gevoelens aan de orde wilde stellen, bagatelliseerde Sara het voorval, waardoor hij alleen zich nog meer terugtrok achter zijn muurtje. Dus als Sara nu aangeeft dat Peter zich wel kan toevertrouwen aan haar, herinnert hij zich direct het moment dat hij bij haar zo volkomen kwetsbaar was en ze hem niet steunde. Er gaat een alarmbel af en hij weigert om zich nog open te stellen naar haar.
Dat is het ‘dat nooit meer’- moment.
Het achterwege blijven van een emotioneel ondersteunende reactie van je partner wanneer de ander zich bedreigd voelt, kan de hele relatie beïnvloeden. Zo’n voorval kan honderden kleinere positieve voorvallen overschaduwen en in een klap de veiligheid van een liefdesrelatie vernietigen. Dat soort voorvallen worden te pas en te onpas opgehaald, het zijn de befaamde oude koeien die in de sloot liggen te stinken.
De grote invloed van dergelijke incidenten zit hem in het schrijnende negatieve antwoord op de belangrijke vraag: ‘Sta je voor me klaar als ik je het hardst nodig heb? Geef je om mijn pijn?’
Er is niet veel ruimte voor compromissen of voor vaagheid als we zo’n urgente behoefte hebben aan steun van onze geliefde. Het is JA of NEE.
De grootste veronderstelling is dat ‘wonden’ die een relatie doen doodbloeden altijd te maken hebben met bedrog en ontrouw. Gekwetste partners voelen zich wel vaak bedrogen of verraden, maar boven alles voelen ze zich in de steek gelaten door hun levensgezel. Als je in zo’n klein voorval vast blijft lopen hoor je vaak: ‘Hoe kon je me alleen laten op dat moment van leven of dood?’ Dat klinkt overdreven als je het vanuit het perspectief van de redelijkheid bekijkt, maar in die incidenten voelen we ons bedreigd en reageren we vanuit het instinctieve brein, het reptielen- of het zoogdierenbrein.
Zware emotionele stress > kwetsbaar voor relatietrauma’s
Partners lopen een relatietrauma vaak op in tijden van zware emotionele stress, als hun behoefte aan steun vanzelfsprekend extra groot is, zoals bij de geboorte van een kind of een miskraam, de ziekte of dood van een ouder, het plotselinge verlies van een baan, ernstige zorgen om een kind of de diagnose en behandeling van een ernstige ziekte.
Partners die zo’n kwetsuur toebrengen zijn niet kwaadaardig of opzettelijk gevoelloos. Vaak hebben ze de beste bedoelingen. De meesten weten gewoon niet hoe ze moeten afstemmen of de behoeften van hun partner in die momenten en hoe ze hem of haar de steun van hun emotionele aanwezigheid moeten bieden. En anderen hebben het te druk met het bedwingen van hun eigen angst. Zoals Chris, die op bedroefde toon tegen zijn vrouw zegt: ‘Toen ik onze dochter daar zo zag liggen onder het klimrek raakte ik helemaal in paniek. Ik was bang haar te verliezen. En dus ging ik oplossingen bedenken. Ik liet jou alleen op de achterbank met haar zitten en ging naast de taxichauffeur zitten om hem de snelste weg naar het ziekenhuis te wijzen. Ik begreep niet wat je van me wilde.’
Relatietrauma’s hebben licht nodig
Partners proberen vaak met relatietrauma’s om te gaan door ze te negeren of te begraven, maar dat is een grote vergissing. Alledaagse wondjes kun je makkelijk wegwuiven en pijnplekken kunnen langzaam verdwijnen, als ze tenminste niet steeds weer opengeschuurd worden in die duivelse dialogen.
Maar een onopgelost relatietrauma geneest niet vanzelf. De hulpeloosheid en angst die het veroorzaakt zijn bijna onuitroeibaar, doordat het trauma ons overlevingsinstinct activeert. Die alertheid beperkt het vermogen van de gekwetste partner om een diepe emotionele betrokkenheid aan te durven gaan. En de trauma’s woekeren voort. Hoe meer Peter een verontschuldiging eist van Sara, die hem achter in de tuin heeft laten zitten, hoe meer Sara zich er met rationalisaties vanaf probeert te maken. Dat bevestigt hem dan weer in zijn gevoel van isolement en voedt zijn woede.
Soms lukt het partners om de trauma’s in te kapselen, maar dat leidt dan wel tot een koele en afstandelijke relatie. En de dam houdt het nooit voor altijd. Het relatietrauma duikt weer op zodra hechtingsbehoeften op de voorgrond komen. De enige manier om dergelijke relatiewonden te genezen is ze onder ogen te zien en er samen aan werken. Hoe eerder hoe beter.
Voor Peter en Sara begint het herstelproces in hun relatie als Sara onthult dat zij, toen zij hem in de tuin had achtergelaten, een uur lang had zitten huilen in huis. Zij had gedacht dat zij hem in de kou zou hebben laten staan als zij hem haar eigen angst en onmacht had laten blijken.
Wil jij ook een hernieuwd vertrouwen in je partner?
Sommige stellen blijven vastlopen op hun ‘dat nooit meer’-moment. Wil jij wel samen een weg banen door die relatiekwetsuur heen? Je wrok loslaten en andermans ‘onhandige/foute’ gedrag vergeven is een eerste stap. Maar daarmee herstel je nog niet het vertrouwen. Wat je als partners nodig hebt is een speciaal soort genezend gesprek, dat niet alleen leidt tot vergevingsgezindheid, maar ook tot de bereidheid om opnieuw vertrouwen te stellen. Het uiteindelijke doel is hernieuwd vertrouwen.
Sta jij met je partner op zo’n punt dat jullie met elkaar een weg willen banen door die oude relatiekwetsuren heen? Voel je welkom om dan contact met me op te nemen. We starten eerst met het leggen van een emotionele basisverbinding om daarna met elkaar de moeilijke ‘dat nooit meer’ momenten te kunnen doorlopen. Stapsgewijs help ik jullie daar doorheen. Zodat je als je onderweg struikelt weer samen weet op te staan en het vertrouwen tussen jullie weer kan groeien.
Mail naar [email protected] of bel 06 – 43924080 om te onderzoeken wat ik daarin voor jullie kan betekenen.
Hartegroet,
Ambassadeur Liefdevolle Relatie
Het Familiehuis
P.S. Je kan je hieronder nog altijd aanmelden voor het gratis webinar: ‘Spreek de favoriete Liefdestaal van je partner op dinsdag 18 mei a.s. aanvang 20.00 uur.
Daarin neem ik je mee om nog beter aan te sluiten op elkaars favoriete liefdestaal. Om te voorkomen dat er nieuwe relatiekwetsuren ontstaan!
P.P.S. De inspiratie voor deze blog heb ik gehaald uit de EFT relatietherapiemethode, die Sue Johnson in haar boek ‘Houd me Vast’ op een onderhoudende manier uit de doeken doet.
