Het is verbazend hoe weinig stellen weten hoe de gezonde fases van een liefdesrelatie eruit zien. Ze struikelen vaak eerst voordat ze onder woorden kunnen brengen wat ze doormaken en hoe de relatie zich kan verdiepen. Op zich niks mis mee: met vallen en opstaan leren. Maar bij veel stellen is dan onderweg vanuit onwetendheid al te veel schade opgelopen.
Mijn ervaring is dat het erg behulpzaam is om te weten waar je zo langs gaat als je een relatie met een ander aangaat en wat je op je pad kan tegenkomen. Als je van tevoren de route enigszins kent, kan je er anders op reageren. Heb je een keuze om andere vaardigheden te ontwikkelen. Wat kan die route je opleveren?
Met de route van de 5 fases van een gezonde liefdesrelatie ga je:
- begrijpen wat aandacht nodig heeft om je verder met elkaar te ontwikkelen
- herkennen dat jullie behoeftes niet altijd gelijk oplopen
- het gedrag van je partner en jezelf beter begrijpen
- minder schrikken als je partner of jij meer eigen ruimte wil
- herkennen dat gezond ruzie maken het contact juist verbetert
- ervaren dat als je verwoordt hoe je je voelt dat je relatie zich verdiept
- leren elkaar op de juiste momenten de ruimte te geven
- ontdekken hoe je verbinding kan maken
In deze blog schijn ik het licht op de eerste 3 fases van de 5 van een gezonde liefdesrelatie. De volgende keer komen fases 4 en 5 aan bod. Wil jij ook beter begrijpen hoe je met de kennis van “De 5 fases van een gezonde relatie” jouw relatie kan laten groeien? Lees dan snel verder.
We hebben nogal een romantisch beeld van de liefde. Alsof het altijd vredig en moeiteloos gaat. Maar een relatie zonder strijd ben ik nog niet tegengekomen. Wel een verschil in de toon van de strijd.
Liefdesstrijd
Ik spreek van de liefdesstrijd als partners zichzelf de moeite waard vinden en zich blijven uitspreken naar elkaar. Over wat ze gemeen hebben en ook over waar ze in verschillen. Om de verschillen te omarmen en een plek te geven. Dat er ruimte is voor IK én voor WIJ, dat daar een zekere balans in is.
Oorlogsstrijd
Als partners echter in de liefdesrelatie zich verliezen in de verschillen dan zie je dat ze in de oorlogsstrijd terecht komen. Daar wordt iedere ontmoeting gebruikt en ingezet voor het eigen gelijk. Hierbij vliegen de beschuldigingen over en weer. Maar de oorlogsstrijd gaan we nu niet behandelen. Daar zal ik een keer een aparte blog aan besteden.
5 fases gezonde liefdesrelatie
Laten we eerst eens kijken hoe die gezonde fases van een relatie eruit zien. Waarin in de liefdesstrijd er ruimte is voor persoonlijke groei en verdieping in de liefdesrelatie. Met meteen een excuus van mij: de titels van de fases is een en al vakjargon, maar in de toelichting laat ik dat zoveel mogelijk achterwege.
De vijf fases zijn:
1. Symbiose
2. Differentiatie
3. Exploratie
4. Opnieuw verbinden
5. Synergie
Fase 1 Symbiose
Verliefd, ‘het zit op de bank en het plakt’
Deze eerste fase van een liefdesrelatie laat zich in de Westerse cultuur het beste kenmerken door 2 aparte ‘ikken’ die als magneten naar elkaar toegetrokken worden.Verliefd, verliefd. Freud noemt het een kordurende psychose. De befaamde roze wolk, beyond reality. De ander moet deelgenoot worden van jou. Samen één zijn in de WIJ. Alles is samen. Het is de meest aantrekkelijke man/vrouw ooit. Je bent verliefd op je droombeeld over de liefde: de dappere prins op het witte paard en de mysterieuze prinses in de toren. Die prins of prinses vervult al je onbevredigde behoeftes. Geeft je aandacht, bevestigt je, zegt dat je mooi, slim, krachtig, aardig, grappig bent. Enig besef van tijd gaat in deze fase verloren. Je geliefde staat op de voorgrond, al het andere verdwijnt naar de achtergrond. Je ziet elkaar in ieders mooiste essentie. Verliefdheid is het fundament van de liefde. En daar zit ook het riskante als basis van de relatie. Die verliefdheid kan je ook kwijtraken. Maar als partners of één van de partners een versteend beeld van die prins en die prinses heeft, dan wordt de relatie als een ‘verzekering’. Dat alles blijft zoals het nu is. Dat werkt benauwend, geeft verlies van energie en weinig ruimte om te groeien.
Fase 2 Differentiatie
Barstjes in de prins en prinses
Er komen de eerste barsten in het droombeeld van die prins en prinses. De eerste teleurstelling over de ander. Ze duikelen van de roze wolk af. Wie ben ik, mezelf, in de relatie? Hoe kan ik iets anders zijn dan jouw droombeeld? Hoe kan ik mijn ‘ik’ naast jouw ‘jou’ zijn? Uiteindelijk als elk individu weer tevoorschijn komt, beginnen de verschillen zichtbaar te worden. Wie ben ik buiten de relatie? Buiten de relatie moet je uitzoeken wie je bent, je eigen energie weer uitvinden/onderzoeken. Op het moment dat ik me wil ‘uitontdekken’ buiten de relatie, heb ik me te verhouden tot binnen de relatie.
In deze fase worden beide partners gestimuleerd tot bewustzijn en zelfonderzoek. Om dat ook weer in te brengen in de relatie. Het is noodzakelijk om jezelf expliciet te laten zien naar je partner, ook dat wat je tot nog toe verborgen hebt gehouden maar wat wel relevant is voor de relatie.
De behoefte om meer tijd alleen of met vrienden door te brengen en voortdurend de verschillen in waarden, normen, verlangens te benoemen, kan veel onrust met zich meebrengen. Vaak is dit een stressvolle fase in een relatie. Stellen kunnen die uitdaging aangaan door effectieve manieren te ontwikkelen hoe ze met hun verschillen willen omgaan. Dat kan gezond conflictbeheer zijn en ook onderhandelen over grenzen en behoeftes.
Vaker proberen stellen deze crisis op te lossen met 2 niet effectieve reacties waarmee ze proberen terug te keren naar het comfort van de verliefdheid/symbiose: 1. ze verbergen en ontkennen de verschillen om conflicten te vermijden, of 2. ze komen terecht in oplopende ruzies, in de hoop hun partner te overtuigen om het oude WIJ-gevoel weer te vinden. Beide patronen resulteren meestal in telkens terugkerende, verstikkende, weinig productieve interacties. Ironisch genoeg hebben deze zelfde bronnen van spanning ook de grootste belofte in zich van persoonlijke groei en verdere ontwikkeling van de relatie. Dat zien we in de volgende fase.
Fase 3 Exploratie/experimenteer fase
Van Wij naar nog meer IK
Wie ben ik, los van de relatie? Verplaatsing van “WIJ” terug naar “Ik“ Als je de druk om terug te keren naar de verliefdheid van de eerste fase kunt weerstaan, begin je je te herstellen in je eigen identiteit en zelfrespect die onafhankelijk zijn van hoe het met je relatie gaat.
De ‘Wij’ verliest zijn dominantie – nu verschuift de balans sterk naar het individu. Deze vitale en belangrijke fase kan voor elke partner een echte crisis betekenen. Het lijkt misschien alsof liefde en zorgzaamheid bijna zijn verdwenen. Om het nog erger te maken, kan ieders timing verschillen. Hoe meer afstand de een neemt, temeer klampt de ander zich vast. We verkennen in de buitenwereld. Dat betekent regelmatig dat we ons volop storten in werk, sport, hobby’s, zorg voor de kinderen of ontrouw. Allemaal vormen van ‘vreemdgaan’, waarin je je ‘uit de relatie terugtrekt’. Als je allebei tegelijkertijd afstand neemt, voel je je misschien meer als huisgenoten dan als geliefden. Je kan je geïsoleerd en emotioneel niet verbonden voelen. Als partners zichzelf in slaap houden en de verschillen en hun behoeftes verzwijgen is de relatie vaak verworden tot een soort ‘verzekering’: het is er, maar je hoeft er niks voor te doen, maar je krijgt ook niks. Als je met elkaar op de bank in slaap bent gevallen en er is sprake van gebrek aan motoronderhoud dan zet je de hekken voor het jachtseizoen naar buiten open.
Het doel van deze fase is om je ik/identiteit onder stress opnieuw vorm te geven en te behouden. Dat je ik zichtbaar wordt, je je kenbaar maakt aan je partner. Dat je je behoeftes en hoe je je voelt uitspreekt naar je lief. Dat je je ‘buiten-ervaringen’ inbrengt in de relatie. Daar kan gezonde schuld en schaamte bij komen kijken. Dat is belangrijk helend gevoel, dat je je bewust bent dat je fouten hebt gemaakt. Dat helpt de schade te herstellen die je in deze fase onherroepelijk oploopt.
De exploratie fase helpt om de relatie levendig te houden. De exploratiefase zal de relatie uiteindelijker rijker maken en een nieuwe basis vormen voor herverbinding.
Dat is de fase in een liefdesrelatie waarin je jezelf kan inbrengen zonder dat je in de verdediging of aanval hoeft te schieten. Hoe jouw ontwikkeling weer een plaats krijgt in jullie dynamiek. Het is de fase van leren je volwassen plek in te nemen in de liefdesrelatie, waarin je je meer en meer bewust bent van je eigen gevoelens en behoeftes. En die weet uit te spreken naar je partner.
Daarover in de volgende blog meer.
Hartegroet,
Ambassadeur Liefdevolle Relatie
