Ken je dat? Het rommelt al een tijdje tussen jullie en je komt thuis en checkt in een fractie van een seconde hoe de vlag ervoor hangt bij je partner. Dit gebeurt in de meeste gevallen totaal onbewust. Hier is je ‘autonome zenuwstelsel’ aan het werk, dat de taak heeft de sociale ruimte om je heen af te tasten op veilige en onveilige signalen.
Veilig of Onveilig?
Dat autonome zenuwstelsel bestaat uit 3 verschillende zenuwgroepen die zich in de loop van de evolutie ontwikkeld hebben om voor je overleven en daarmee voor je veiligheid te zorgen. Alle 3 hebben ze de taak om gevaar te scannen en naar veiligheid te zoeken.
Denk niet dat dit bewuste processen zijn. Nee, dit gaat razendsnel en onbewust. Alleen de instinctieve lagen van je brein zijn hierbij betrokken. Wél kan je je er meer bewust van worden. Zodat je als je thuis komt, meer tot je beschikking hebt dan alleen deze automatische reacties om te checken hoe de vlag ervoor hangt.
Daarom hierbij wat info over die 3 belangrijke zenuwstelsels.
Sociale Zenuwstelsel – Verbonden
In het plaatje hiernaast zie je de blauw getekende zenuwbanen, het sociale zenuwstelsel met de naam de ventrale vagus.
Het omvat het gezicht, nek, ogen, neus, oren, kaken en hart. De vele kleine spiertjes in je gezicht worden door dit systeem aangestuurd.
Bij veiligheid zorgen deze zenuwbanen voor een gevoel erbij te horen en verbonden te zijn.
Je leert hier voor veiligheid te zorgen middels empathische afstemming op je partner: een glimlach, een vriendelijke blik, een aangename stem communiceert veiligheid. Je voelt je gezien. En door ook zo je partner tegemoet te treden voelt je partner zich ook veilig bij jou.
Bij onveiligheid reageert het sociale zenuwstelsel ook direct. Een frons, naar beneden getrokken mondhoeken, een harde stem, ogen die zich afwenden. Het sein staat op gevaar, onveilig. Je voelt je dan niet gezien, afgekeurd of buitengesloten.
Kortom je onderzoekt of je je sociaal gewild of gewaardeerd voelt en gezien wordt of dat het tegendeel het geval is.
Sympathicus – Voldaan
Het bruin-gele systeem is de sympathicus. Bij veiligheid dragen deze zenuwbanen bij aan voldoening: je kan pakken wat je nodig hebt om te overleven: eten, drinken, kleren en beschutting.
Maar ook immateriële behoeften zoals een inspirerende documentaire, een goed gesprek met je partner of een uitdaging die tot een mooi resultaat leidt geven voldoening. Waardoor het sein op veilig staat.
Bij gevaar sturen deze zenuwbanen automatisch je gedrag aan, zoals je actief afweren, vechten of vluchten. Je raakt geïrriteerd of gefrustreerd, je stem wordt harder, je verdedigt je, voelt je aangevallen of bekritiseert juist de ander.
Kortom je onderzoekt of het contact je tevreden maakt of juist onbevredigend is.
Dorsale Vagus – parasympathicus – Veilig
Het rode systeem is de dorsale vagus en is onderdeel van de parasympathicus. Bij veiligheid zorgen deze zenuwbanen voor ontspanning, uitrusten, genieten en herstellen.
Bij onveiligheid zorgt dit systeem ervoor dat we ‘onzichtbaar’ worden door terug te trekken of in het ergste geval te ‘bevriezen’, te verslappen of zelfs flauw te vallen. Je voelt je machteloos, leeg, bent volgzaam en niet in staat te reageren.
Kortom je tast af of je partner veilig of onveilig voelt.
Veilig, Voldaan & Verbonden
Hoe kun je deze kennis over je zenuwbanen in je lijf gebruiken, om jezelf op veilig te zetten? Stel jezelf onderstaande vragen en ervaar wat er in je lijf gebeurt.
De dorsale vagus op veilig zetten
Voel je de zwaartekracht in je lichaam? Voel je je adem bewegen in je lichaam? Merk je op dat er ruimte is voor, achter, links, rechts, boven en onder je? Ervaar wat aandacht voor je fysieke condities teweeg brengt in je lichaam. Neem voor elk onderdeel 3 tot 5 ademhalingen lang de tijd. Aandacht voor zwaarte, adem en ruimte creëert vanzelf een gevoel van fysieke veiligheid. Je stelt je lijf letterlijk gerust.
De sympathicus op veilig zetten
Denk aan iets waarover jij tevreden bent. Of denk aan iets waarvoor je dankbaar bent. Hoe is dan je stemming? Heeft deze stemming een plek in je lichaam? En zo ja, hoe voelt deze plek? Sta hier weer een aantal ademhalingen lang bij stil. Hoe langer je stil staat bij je lichaamssensaties hoe sterker het effect is. Door hier aandacht aan te besteden voel je je voldaan. De sympathicus reageert hierop met signalen van veiligheid.
Het sociale zenuwstelsel op veilig zetten
Denk aan iemand die jou waardeert en wiens waardering jou goed doet. Iemand bij wie je jezelf kunt zijn. Hoe is het om aan deze persoon te denken? Verandert dan je stemming? Heeft die stemming misschien een uitdrukking in je lichaam? En zo ja, wat voel je dan? Blijf hier weer enige tijd bij stil staan. Door hier aandacht aan te besteden, voel je je verbonden. Je sociale zenuwstelsel voelt zich veilig.
Je hebt nu je autonome zenuwstelsel in de veilige modus gebracht: veilig, voldaan, verbonden.
Kijk voordat je de volgende keer thuiskomt of je jezelf in die veilige modus kan brengen en je partner bewust tegemoet kan treden. Waarbij jouw veilige modus de veilige modus bij je partner kan activeren!
Veel oefenplezier!
Wil je nog meer tools in handen om je relatie met je partner te verbeteren en te verdiepen?
Dan is de online relatietraining Samen Verder echt iets voor jullie.
Lees daar hier meer over en bekijk het filmpje.
In 3 maanden ga je samen op reis naar een relatie waar je weer op elkaar kan vertrouwen. Waar het weer veilig voelt!
Hartelijke groet,
Ambassadeur Liefdevolle Relatie Het Familiehuis
P.S. Heb je vragen over de online relatietraining? Stuur me gerust een mailtje, dan kijk ik met je mee wat voor jullie de beste route zou kunnen zijn om je weer veilig te voelen bij elkaar. Mail naar: [email protected]
